Software Tester và QA Engineer: Khác biệt ở mindset hay kỹ năng?

 Nhưng thực tế, tuy cùng hướng tới mục tiêu chung là đảm bảo chất lượng sản phẩm, hai vai trò này lại khác nhau khá rõ — không chỉ ở kỹ năng, mà còn ở tư duy (mindset).

1. Software Tester – “Người bắt lỗi” của sản phẩm

Software Tester là người thực thi các hoạt động kiểm thử (testing activities) nhằm phát hiện bug, lỗi logic, hoặc sai khác giữa yêu cầu và thực tế.
Công việc thường xoay quanh:

• Viết test case, test scenario dựa trên tài liệu yêu cầu.

• Thực hiện manual test hoặc automation test.

• Báo cáo bug trên hệ thống (Jira, Azure DevOps, v.v.).

• Hỗ trợ dev xác minh lại sau khi fix.

Mục tiêu: Đảm bảo phần mềm “chạy đúng như yêu cầu”.

Tư duy chính: “Tìm lỗi càng nhiều càng tốt để sản phẩm ít bug nhất có thể.”

2. QA Engineer – “Người đảm bảo chất lượng toàn bộ quy trình”

QA Engineer (Quality Assurance Engineer) không chỉ test sản phẩm, mà còn xây dựng, giám sát và cải tiến quy trình phát triển phần mềm để chất lượng được đảm bảo ngay từ đầu.

Công việc của họ có thể bao gồm:

• Thiết kế test strategy, test plan ở cấp độ toàn dự án.

• Thiết lập testing framework và automation pipeline.

• Đánh giá quality metrics (defect rate, coverage, performance, reliability…).

• Phối hợp với các bên (BA, Dev, Product Owner) để phòng ngừa lỗi từ giai đoạn requirement.

Mục tiêu: Đảm bảo chất lượng của quy trình phát triển, không chỉ của sản phẩm đầu ra.
Tư duy chính: “Làm sao để hệ thống ít lỗi ngay từ đầu?”

3. Mindset – điểm khác biệt lớn nhất

Software Tester:

- Mục tiêu: Tìm và báo lỗi 

- Phạm vi ảnh hưởng: Sản phẩm 

- Thời điểm tham gia: Sau khi dev code xong

- Cách tiếp cận: Reactive – phản ứng sau khi có lỗi

- Kỹ năng bổ trợ: Test case, tool automation

QA Engineer:

- Mục tiêu: Ngăn lỗi xuất hiện

- Phạm vi ảnh hưởng: Toàn bộ quy trình phát triển

- Thời điểm tham gia: Từ đầu đến cuối dự án

- Cách tiếp cận: Proactive – chủ động phòng ngừa lỗi

- Kỹ năng bổ trợ: Test strategy, process design, quality metrics

Nói ngắn gọn: Tester tập trung vào “chất lượng sản phẩm”, còn QA Engineer tập trung vào “chất lượng quy trình tạo ra sản phẩm”.

4. Kỹ năng – từ Tester lên QA Engineer cần gì?

Nếu bạn đang là Tester và muốn “nâng cấp” lên vai trò QA Engineer, hãy tập trung vào 3 nhóm kỹ năng sau:

1. Kỹ thuật (Technical):

   • Thành thạo automation frameworks (Selenium, Cypress, Playwright...)

   • Hiểu CI/CD, pipeline, DevOps process

   • Biết về API testing, performance testing, security basics

2. Phân tích & hệ thống (Analytical):

   • Hiểu sâu SDLC, STLC

   • Biết đo lường & đánh giá quality metrics

   • Có khả năng đề xuất cải tiến quy trình QA

3. Giao tiếp & mindset:

   • Giao tiếp hiệu quả với Dev, BA, PM

   • Suy nghĩ theo hướng “phòng ngừa” hơn là “sửa lỗi”

   • Có tinh thần ownership với chất lượng sản phẩm

5. Kết luận: Không chỉ khác ở title, mà là ở tư duy

Trong thực tế, nhiều công ty Việt Nam vẫn dùng hai chức danh này lẫn lộn. Tuy nhiên, nếu nhìn sâu hơn, QA Engineer là bước phát triển tự nhiên của Tester – khi người làm test không chỉ quan tâm đến “sản phẩm có lỗi hay không”, mà còn đến “vì sao lỗi xảy ra và làm sao để không tái diễn”.